 |
Skansen, muzeum |
 |
Polska, Kolbuszowa |
 |
województwo podkarpackie |
 |
płatne |
 |
cały rok |
 |
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 5.00 (2 Votes) |
Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej - SKANSEN W KOLBUSZOWEJ. Park Etnograficzny, skansen budownictwa ludowego, umieszczono na obszarze 30 hektarów na terenie miejscowości: Brzezówki, Kolbuszowej oraz Kolbuszowej Górnej, wśród lasów, stawów i pól uprawnych. Zgromadzono tu około 80 obiektów architektury drewnianej, oraz setki eksponatów raz obrazujące życie codzienne wsi Lasowiaków i Rzeszowiaków z przełomu XIX i XX w. Do ciekawych obiektów należą:
Ul pawilonowy z Lubaczowa
Lubaczowski ul, to niewielki budynek z początku XX w. autorstwa Józefa Pietrusa. Wewnątrz prostokątnego pomieszczenia znajduje się dwadzieścia komór ulowych, do których prowadzą wloty ozdobione kolorowymi daszkami. Drewniany ul ogrzewany j był słomianymi matami. Mimo sporych rozmiarów ul nie posiadał stałego fundamentu, dzięki czemu można było go przenosić w miejsca gdzie pszczoły miały fatwy dostęp do nektaru kwiatowego lub innych słodkich soków roślinnych.
Remiza ze Słociny
Budynek z 1877 roku powstał z inicjatywy ks. Prałata daniela Sulikowskiego. Jest to rzeszowiacki drewniany budynek postawiony na szalunku z cegieł. Remizę wieńczy dwuspadowy dach wykonany z dachówki ceramicznej. Początkowo w obiekcie mieściła się szkółka parafialna, kancelaria gminna z czasem areszt. W końcu po II Wojnie Światowej pomieszczenia przekazano strażakom. Obecnie znajduje się tam stała ekspozycja „Bogu na chwałę, ludziom na ratunek”- z dziejów Ochotniczych Straży Pożarnych. Prezentacja obejmuje sprzęt strażacki, jakim dysponowali zuchowie ochotniczych zastępów w XIX i na początku XX wieku. W zbiorach znajdują się bosaki, mosiężne kaski, drabiny, różnego rodzaju sikawki oraz beczkowóz. Ekspozycje sprzętu dopełniają zbiory mundurów, chorągwi, odznaczeń, legitymacji oraz dyplomów i fotografii.
Kapliczka z Rakszawy
Niewielka drewniana kapliczka trafiła do skansenu dzięki ofiarności Józefa Tarała (właściciel). Jest to prostokątny budynek, zbudowany z drewnianych desek, kryty gontowym dachem. Zwieńczeniem kapliczki jest ręcznie kuty żelazny krzyż. Do wnętrza prowadzą przeszklone, dwuskrzydłowe zaokrąglone drzwi. W środku znajduje się niewielki ołtarz oraz obraz przedstawiający św. Franciszka.
Pasieka
Ekspozycja 24 uli ukazuje przeobrażenia w pszczelarstwie z terenów Puszczy Sandomierskiej ( Zembrzy, Lipnicy, Cierpisza, Woli Raniżowskiej i Woli Żarczyckiej oraz Kolbuszowej). Do najciekawszych eksponatów należą ule kłodowe leżące i stojące pochodzące z XIX i XX wieku. Do ich budowy wykorzystywano spróchniałe buki, lipy i jodły. Ścięte drzewa, cięto na kłody o długości od 1, 5 do 1, 7 m. W obciosanych kłodach robiono jeden większy otwór tzw. barć (tam na specjalnie umocowanych beleczkach pszczoły umieszczały plastry miodu) oraz kilka mniejszych otworów wlotowych przysłoniętych daszkami. Oprócz uli kłodowych zaprezentowane są ule ramkowe, słomiane ( ich ściany wykonane z czesanej słomy, inna nazwa to „koszki”) oraz skrzynkowe.
Młyn wodny z Żołyni
Jest to drewniany młyn z 1897 roku z terenu Lasowiaków. Drewniany budynek zbudowany na planie prostokąta kryty gontowym dachem. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat młyn kilkakrotnie zmieniał właścicieli. Kiedy trafił w ręce Braci Machów, Augustyna i Bronisława przeszedł gruntowny remont. Przebudowy podjął się wiejski wynalazca Piotr Szczerba. Obecnie budynek składa się z trzech kondygnacji (przyziemie, parter i poddasze), na każdej z nich znajduje się tylko jedno pomieszczenie. Młyński mechanizm składa się z nasiębiernego koła, dwóch kamieni młyńskich, walców, wialni (narządzie do oczyszczania ziarna z plew), elewatorów i skrzyń na mąkę.
Wiatrak z Rudy
Jest to wiatrak typu paltrak zbudowany w 1934 roku. Głównym mechanizmem są śmigła (6 skrzydeł) obracane siłą wiatru, które uruchamiają urządzenia do mielenia ziarna. Ze względu na solidność budowy, a w związku z tym sporą masę dla zwiększenia siły wykorzystywano drewniany kołowrót, na który nawijano linę przymocowaną do końca dyszla. Dyszel natomiast służył przede wszystkim do obracania wiatraka. Na fundamencie znajdował się tor ze stalowymi rolkami, po których przetaczano wiatrak w kierunku zgodnym z wiatrem.
Zagroda z Jeziórka
Zagroda należąca niegdyś do rodziny Wilków (terenu Lasowiaków) składała się z kilku budynków: chałupy, spichlerza, stodoły, stajni i piwnicy ziemnej tzw. „gruby”. Poszczególne obiekty ustawione są w „podkowę” na niewielkiej prostokątnej działce. Wszystkie budynki znajdujące się w obejściu zbudowano na planie prostokąta z drewnianych bali. Chałupę, spichlerz i stodołę pokrywa czterospadowy dach wykonany ze schodkowo układanej słomy (często szczyty lasowiackich domów wzmacniano koźliną), natomiast dwuspadowy dach stajni pokryty jest dachówką ceramiczną. W obrębie obejścia wykopano „grube” piwnicę, niedaleko niej znajduje się studnia z żurawiem i szalunkiem ze starego kadłuba. Obejście otoczone jest płotem z dartych desek.
Krzyż z Kolbuszowej Dolnej
Drewniany krzyż prawdopodobnie ufundowany przez Jana Rzepka ok. 1910 roku. Drewniane ramiona oraz szczyt krzyża okute są blachą. Jest to krzyż z przymocowaną kapliczką szafkową. We wnętrz znajduje się ludowa rzeźba Chrystusa Frasobliwego. Z krzyżem związana jest legenda. Według podań materiał do jego budowy pochodzi z drewna przyniesionego przez wodę w trakcie powodzi. Chłopi wierzyli, ze dzięki ustawieniu owego krzyża uchronią się od częstych powodzi.
Zagroda z Kopci
Zagroda składa się z budynków pochodzących z różnych miejscowości. Chałupę przeniesiono z Cierpisza, stodołę i spichlerz z Kopci natomiast stajnię z Nowej Wsi. Budynki rozlokowano na dużej, prostokątnej działce. Ściany poszczególnych budynków zbudowano z ociosanych, drewnianych bali zaś dach (tradycyjnie w budownictwie Lasowiaków) pokrywa schodkowo słoma. W obejściu znajduje się również żuraw i studnia oszalowana deskami. Obejście ogrodzone jest płotem; od frontu z szalowanych desek natomiast od tylu z żerdzi i pleciony z gałęzi.
