Święta Lipka
	Warmia - Mazury
	Święta Lipka
	kościół
	cały rok
	1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 4.75 (2 Votes)

Święta Lipka to unikalny zespół klasztorny - Sanktuarium Maryjne, cel wielu pielgrzymek i podróży o charakterze religijnym i nie tylko religijnym w Polsce. Kustoszami obiektów są ojcowie i bracia jezuici. Święta Lipka leży na północnym krańcu Polski, w odległości około 70 kilometrów na północny wschód od Olsztyna i 6 kilometrów na wschód od Reszla oraz 14 km na południowy zachód od Kętrzyna.

Historia

Początki Sanktuarium Maryjnego sięgają XIV w. Korzenie kultu religijnego w Świętej Lipce wiążą się z figurką Madonny umieszczonej na przydrożnej lipie. Jak podaje legenda, rzeźba ta została wykonana przez skazanego na śmierć zbrodniarza, któremu ukazała się w przeddzień egzekucji Matka Boska. Podobno wykonana w ciągu ostatniej nocy przed egzekucją figurka tak wzruszyła katów, że odstąpili od wykonania wyroku i ułaskawili skazańca.  Uwolniony w drodze z Kętrzyna do Reszla umieścił figurkę na pierwszej napotkanej lipie. Niedługo potem zbudowano w tym miejscu kapliczkę, mająca w przyszłości zasłynąć z nadzwyczajnej mocy uzdrawiania i cudów.

Pierwsze dokumenty wspominające o kapliczce pochodzą z końca XV w., konkretnie z 1482 r. Źródła wspominają o bracie Szymonie opiekującym się kapliczką. Faktem jest, iż niedługo potem miejsce to stało się celem ożywionych pielgrzymek wiernych. Siła i skala oddziaływania tego miejsca musiała być jednak wielka, skoro sam mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern odwiedził Świętą Lipkę w 1519 r., a następnie zaraz po sekularyzacji Prus w 1525 nakazał zniszczenie kapliczki i uchwalił zakaz pielgrzymek.

W 1619 r. ponownie odbudowano jednak w miejscu starej, zniszczonej kapliczki nową. Z fundacji sekretarza królewskiego Sadorskiego przekazano ją niebawem wraz z okolicznymi terenami jezuitom mieszkającym w Reszlu. Od tego czasu narasta coraz większa popularność i kult związany  z kaplicą. Niedługo potem w 1685 r. rozpoczęto budowę większego kościoła mającego w założeniu sprostać coraz większym tłumom pielgrzymów odbywających podróże do Świętej Lipki. Z uwagi na dość niesprzyjający, bagnisty  teren pod budowę, musiano stawiać fundamenty kościoła na specjalnie do tego wbitych palach olchowych w gruncie. Konsekracje kościoła przeprowadzono w 1693 r. mimo to jeszcze do początków 2 połowy XVIII w. kontynuowano prace z wykończeniem wystroju i wnętrza kościoła.

Przez wiele lat kościół w Świętej Lipce był traktowany na protestanckim Mazurach jako katolicka enklawa polskości.

Wystrój malarski

Kościół o długości 42 metrów i szer. 24 metrów jest bazyliką składająca się z trzech naw z emporami i dwuprzęsłowego prezbiterium.  Szczególnie bogaty jest wystrój malarski kościoła. Nawa główna o wysokości 19 m i prezbiterium  posiada bogatą dekorację malarską przedstawiającą w medalionach postacie świętych królów. W nawach bocznych o wysokości 5,35 m sceny z Meki Pańskiej, zmartwychstanie i inne. Na ścianach z lewej strony znajdują się 4 medaliony, przedstawiające najważniejsze momenty związane z historią pierwszych kapliczek w Świętej Lipce. Między innymi szubienica mająca odstraszać wiernych. Na filarach i łukach pokazano sceny związane z uzyskaniem łask i uzdrowień dzięki Matce Boskiej.

Po obu stronach bogato dekorowane barokowe konfesjonały z XVIII w. wykonane przez Jana Döbla z Królewca.

Bogate barokowe wyposażenie wnętrza

Oltarz główny wykonany przez Krzysztofa Peukera w 1712-14 r. znajdujący się prezbiterium składa się z trzech kondygnacji. Na dole znajduje się wykonany w 1640 r. obraz MB Świetolipskiej Bartłomieja Pensa wzorowany na obrazie Matki Boskiej Śnieżnej z Santa Maria Maggiore w Rzymie. Koronację obrazu przeprowadził w 1968 r. kardynał Stefan Wyszyński wraz z obecnym papieżem, ówczesnym Karolem Wojtyłą. Dwa wyżej położone obrazy autorstwa Piotra Kolberga z Dobrego Miasta pochodzą z 1725 r. i przedstawiają „Nawiedzenie Panny Marii” i „Wniebowziecie Matki Boskiej”. Posrodku bogato zdobione srebrem tabernakulum wykonane zostało przez Samuela Grewa w 1720 r. 

Po bokach 8 ołtarzy bocznych. W trzecim od lewej Matki Boskiej Bolesnej sprowadzony za czasów Jana III Sobieskiego obraz włoskiego malarza Marcina Altomonte, który również jest autorem obrazu „Ukrzyżowanie” w nawie prawej.

Niezwykle cenne są również organy położone nad wejściem głównym. Wykonane przez Jana Josua Mosengla w 1721 r. posiadają 3940 piszczałek i 40 głosów. Szczególnym oryginalnością są również poruszające się podczas koncertów ruchome postacie świętych. Tu tez założyli specjalną szkołę kształcącą przyszłych organistów jezuici w 1722 r.

Nie mniej cenne są przedmioty przechowywane w muzeum kościelnym, gdzie prezentowane są między innymi: rzeźba z alabastru i korali z XVI w. przedstawiająca św. Sebastiana, kopia św. Madonny z kości słoniowej, ornat podarowany przez Marię Leszczyńską, ornat podarowany przez Marysieńkę Sobieską w 1684 r. ukradziona w 1980 r. monstrancja w kształcie lipowego drzewa­­.

Dziedziniec

Dziedziniec wokół kościoła otoczony jest krużgankiem z 1694-1707 r., w którego narożach znajdują się kapliczki. Sklepienia podobnie jak sam kościół są bogato dekorowane polichromią, którą  wykonał Maciej Meyer z Lidzbarka Warmińskiego. Pozostałe malunki sklepienia w skrzydle zach. i północnym wykonane również przez tego samego artystę (ukończone jednak przez w 1803 r. przez Mosera z Bisztynka), przedstawiają sceny biblijne ze Starego testamentu i na ścianach sceny z niedzielnych ewangelii. Na części zewnętrznych nisz kaplic oraz na balustradzie znajdują się 44 figury przedstawiające przodków Chrystusa wykonane w połowie XVIII w. przez Pervangera z Tolkmicka. Na uwagę zwraca również sama wejściowa brama prowadząca na dziedziniec kościoła, wykonana w 1731-22 przez kowala z Reszla Schwartza.

Przy drodze z Reszla (tej której podążać miał ułaskawiony skazaniec)  znajduje się z 15 kapliczek z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny „Tajemnic Różańca Św.”z około 1734 r.