Olsztynek
	Mazury
	Olsztynek
	Park Etnograficzny
	cały rok
	1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 5.00 (1 Vote)

Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku pierwotnie mieściło się w Królewcu (niedaleko miejskiego ZOO). W 1910 roku włodarze Królewca podjęli decyzję o stworzeniu muzeum ukazujące obiekty muzealne w ich naturalnym otoczeniu. Początkowo zebrano ponad 20 eksponatów, jednak zainteresowanie było na tyle małe, że władze Prus Wschodnich postanowiły przenieść skansen w inne miejsce. Ze względu na liczne wycieczki Niemców z całej Rzeszy zgromadzone muzealia w 1937 roku przeniesiono do Olsztynka.  Była to niewielka miejscowość, w której znajdował się niezwykle ważny dla narodu Niemieckiego pomnik „Tannenberga” (W miejscu tym rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami niemieckimi i rosyjskimi, która miała duży wpływ na przebieg I wojny światowej. W literaturze i historii Niemiec bitwa uzyskała rangę symbolu świadczącego o wyższości armii niemieckiej).

Po wojnie skansen podupadł ze względu na brak nadzoru jednak dzięki aktywistom w 1969 roku Muzeum Budownictwa Ludowego rozpoczął swoja działalność szerzącą zabytki kultury regionu Warmii i Mazur, Powiśla, Barcji (kraina historyczna w Prusach, dzisiejszy teren Bartoszyc i Kętrzyn), Sambii ( obszar pruski, dzisiejszy obwód Kaliningradzki), Natangi ( tereny pruskie, obecnie Górowo Iławieckie) oraz Małej Litwy (tzw. Pruska Litwa). Na obszarze niespełna 60 ha zgromadzono 65 obiektów (ze zbiorów Królewieckich pozostało jedynie 12), przeszło 8000 muzealiów reprezentujących narzędzia, a także różnego rodzaju sprzęty codziennego użytku, eksponaty rękodzielnicze i sztukę ludową (około 2000) oraz ponad 6000 ksiąg.

Skansen w Olsztynku znajduje się na obszarze 100 ha. Posiada ponad 68 obiektów architektonicznych, 13 przeniesionych z Królewca, ekspozycje rzadkich gatunków zwierząt gospodarskich.
Skansen powstał już 24 września 1909 r. jako Dorfmuseum Königsberg  - Muzeum Wsi w Królewcu, muzeum ekspozycja architektury ludowej z terenów Prus, na obrzeżach ogrodu zoologicznego w Królewcu. Założycielem muzeum na wolnym powietrzu był dr Richard Dethlefsen. W 1937 muzeum przeniesione do Olsztynka, gdzie było już mauzoleum Hindenburga.

Po II wojnie światowej pod koniec lat 50. XX wieku dr Franciszek Klonowski zaczął uzupełniać kolekcję o nowe obiekty architektury wiejskiej, a 1 września 1961 utworzono Park Etnograficzny, funkcjonujący jako Oddział Muzeum Mazurskiego w Olsztynie Olsztynku”. W 1974 r. Muzeum przejęło fragment gotyckiej zabudowy miasta Olsztynek: ruinę kościoła (XIV/XVII w.) oraz basztę murów obronnych miasta, które wyremontowało i adaptowało do funkcji Salonu Wystawowego i Domu Mrongowiusza.

Koźlak z Wodzian

 Jest to wiatrak  z Wodzian (teren Powiśla) zbudowany prawdopodobnie w 1773 roku. Wiatrak ten zalicza się do typu „koźlak” (inne rodzaje to m.in. paltrak czy holenderski) znany również jako wiatrak niemiecki. Jest to najstarszy typ wiatraka wykorzystywany w całej Europie. Nazwa wiatraka pochodzi od „kozła” podstawy,  która podtrzymywała wiatrak.  Mechanizm drewnianego wiatraka opierał się na pionowym słupie, dzięki któremu można było obracać cały wiatrak zgodnie z kierunkiem wiatru. Wiatrak z Wodzian jako reprezentacyjny budynek dla tego typu maszyn posiadał trzy kondygnacje. Na pierwszej znajdował się przez maszynę kolejne dwie przeznaczone były do przechowywania maki i kamieni młyńskich, które mełły ziarno.

Lamus z Drogosz

Drewniany budynek z XVIII to lamus. Był to drewniany budynek na planie prostokąta  zakończony czterospadowym dachem.  Zazwyczaj budynki tego rodzaju budowano w okolicy chat. W lamusach przechowywano sprzęt rolniczy, gospodarczy, zboże oraz zapasy żywności. Lamusy budowano również w okolicy dworów , wówczas przechowywano w nich cenne przedmioty oraz dokumenty.

Wiatrak holenderski z Dobrocina

W odróżnieniu do wiatraku z Wodzian jest to wiatrak nieruchomy. Charakteryzuje się masywnym murowanym korpusem zbudowanym zazwyczaj na planie koła lub wieloboku. Pomimo nieruchomej konstrukcji wewnątrz znajdowała się obracana bryła dachowa, która umożliwiała odpowiednie ustawianie skrzydeł w stosunku do wiatru. Pomimo dużej popularności „holendrów w państwach europejskich na ziemiach polskich nadal funkcjonowały tradycyjne „koźlaki”.

 Kościół z Rychnowa

Świątynia pochodzi z przełomu XV i  XVI wieku pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Późnogotycka , drewniana kaplica zbudowana jest na planie wieloboku. Wewnątrz znajduje się ołtarz główny z XVIII  oraz oryginalna, zielona ambona. Na uwagę zasługuję kunsztowna rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem.  Obok kaplicy znajduje się dzwonnica z XVIII wieku. W kościele są dobrze zachowane niemieckie płyty nagrobne.

Kapliczka przydrożna z Giedajt

Trzypiętrowa otynkowana  kapliczka (część z warmińskich murowanych kapliczek pozostawiano nieotynkowanych). Postawiona przypuszczalnie w 1902 roku we wsi Giedajty (teren Warmii). Daszek jest dwuspadowy wykonany z dachówki, zakończony krzyżem. W pierwszej, dolnej części znajduje się figurka Matki Boskiej, w kolejnym krzyż. Ostatnia, górna cześć to mała dzwonniczka.

Chałupa z Bartężka

Jest to drewniana chałupa wybudowana w XIX wieku we wsi Bartężka (Powisle). Zbudowana na planie prostokąta z dwuspadowym dachem. Przed wejściem do chałupy znajdują się cztery drewniane kolumny pomalowane na biało. Chałupę z ciemnego drewna ożywiają pomalowane na niebiesko drzwi i okiennice. W obejściu znajduje się kolekcja uli zarówno skrzynkowych jak również kłodowych.

Romski wóz

Drewniany, romski wóz.  Koła drewniane z drewnianymi szprychami. Ściany ozdobione są drewnianym wzorem w jodełkę z desek. Dodatkowo wóz zdobią kolorowe wzory i okna w kształcie rombu.

Karczma ze Skandawy

Murowana karczma ze Skandawy z początku XVIII wieku. Na bielonych ścianach widocznie odróżniają się ciemne drewniane belki (pionowe i poziome belki ułożone w siatkę z kwadratowymi oczkami), drzwi i okna. Obecnie we wnętrzu karczmy znajduje się stała wystawa „Pamięci więźniów obozu jenieckiego w Olsztynku” oraz „Ocalone” – najnowsze muzealia w skansenie.

Imprezy

Na terenie muzeum organizowane są okolicznościowe imprezy m.in.: Święto chleba czyli dożynki w Skansenie”, prezentacje wymarłych zawodów,  „Dni Olsztynka”.

Warto zobaczyć

- zamek, obecnie szkoła, z 1 poł. XIV, XVII-XIX,
- mury obronne, z XIV w., w tym
- dom Mrongowiusza
- Ratusz, Rynek 1, z lat 1915-1923,
- Skansen - Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny