Frombork
	Warmia
	Frombork
	Wielka Katedra
	cały rok
	1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 5.00 (1 Vote)

Miasteczko położone malowniczo nad wodami Zalewu Wiślanego. Wzgórze Katedralne jest jednym z piękniejszych tego rodzaju obiektów w Polsce i należy do zabytków najwyższej klasy. Najstarszą budowlą jest tutaj zbudowana w latach 1329-1388  Bazylika Katedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła. Jadąc na północ warto wpaść na chwilę, albo na dłużej do Fromborka. Frombork leży w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, nad Zalewem Wiślanym, na pograniczu Wysoczyzny Elbląskiej i Niziny Warmińskiej w powiecie braniewskim. Jest tu dość pokaźna baza pensjonatów, hoteli, a nawet schronisko i camping, w których warto zatrzymać się, chociaż na mały popas. W ramach zwiedzania mieściny mamy kilka atrakcji, które w sezonie są jednak zazwyczaj oblegane. Frombork - miasto położone nad Zalewem Wiślanym, port pasażerski i rybacki, prawa miejskie uzyskał w 1310 roku. Stanowił własność i siedzibę kapituły warmińskiej, przeniesionej tu z Braniewa w 1288 roku, która w latach 1329-88 zbudowała katedrę położoną na ufortyfikowanym wzgórzu. W latach 1466-1772 r. miasto wraz z całą Warmią należało do Polski. Od 1510 do 1543 roku we Fromborku mieszkał kanonik kapituły warmińskiej Mikołaj Kopernik. Prowadził badania, napisał „De revolutionibus ...”. W 1945 roku miasto zniszczone zostało w 80%. W czasie ogólnopolskiej akcji harcerskiej „Operacja 1001 Frombork” (lata 1967-1973) przebudowano całe centrum miasta oraz odbudowano szereg cennych zabytków. Dziś warto zwiedzić katedrę i posłuchać jednych z najlepszych w Polsce organów, obejrzeć Muzeum M. Kopernika, podziwiać piękno panoramy z Wieży Radziejowskiego, być na seansie w planetarium. Poza Wzgórzem warto odwiedzić muzeum medycyny w kaplicy św. Anny.

Katedra i Pałac Biskupów we Fromborku

Dwa najważniejsze zabytki połączone ze sobą. Warowny Zespół Wzgórza Katedralnego powstał w latach 1329 – 1388. Składa się z gotyckiej katedry (obecnie archikatedry) otoczonej fortyfikacjami z basztami z bastejami, wieży bramnej z przedbramiem oraz Pałacem Biskupów Warmińskich.  

Wielka Katedra i budowle zespołu katedralnego

Najstarszą budowlą jest zbudowana w latach 1329-1388 - Bazylika Katedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła. To największy kościół na Warmii. Po wejściu olśniewa ogrom gotyckiej świątyni, która ma charakter halowy o długości 96 metry. U góry dominuje gwiaździste sklepienie spadające na solidnych filarach. W narożnikach znajdują się smukłe wieżyczki o długich iglicach, z barokową latarenką na środku. Do wschodniej części przylega prostokątne prezbiterium, a od zachodniej kruchta. W południowej części dobudowano barokową kapliczkę. Koniecznie zwróć uwagę na elementy architektoniczne kruchty i gotyckie portale. Ogromne wrażenie robi jednak wnętrze katedry z elementami wystroju w baroku i renesansu. Nad wejściem umieszczono barokowy prospekt organowy z ruchomymi figurami. Renesansowe stalle, loże epitafia, m.in. Kopernika. Najbardziej olśniewający jest jednak ołtarz główny, z dużą ilością złoceń i boczne: prawy z czarnego marmuru ozdobionego białymi motywami i figurami. Tam figura św. Jerzy zabijający smoka. W prezbiterium barokowa kaplica i barwne freski, z baldachimem.

Katedra wraz z otaczającymi fortyfikacjami, ośmioma basztami i wieżami z XIV i XV w. pełniła w średniowieczu funkcje obronne. Wokół budowli zbudowano wysokie na 10 m mury obwodowe. Do tego na przestrzeni wieków powstały również liczne budowle zespołu katedralnego w tym domy zakonników, dom kapituły i Pałac Biskupi. Do głównej bramy południowej, i dwóch czterokondygnacyjnych baszt, prowadzi drewniany pomost.

Katedra: to monumentalna trójnawowa budowla o długości około 97 m. szerokości od 12 m (prezbiterium) do 22 m (główny korpus) i wysokości do sklepienia 16,5 m. Najważniejsze zabytki w Katedrze to:  

- ufundowany w 1504 r. przez biskupa Łukasza Watzenrode, wuja Mikołaja Kopernika, późnogotycki poliptyk (kiedyś do połowy XVIII w. uważany za ołtarz główny), 

- kamienny portal w kruchcie zachodniej z XIV w.,

- malowane epitafium kanonika Bartłomieja Boreschowa powstałe po 1426 r. 

- krucyfiks z końca XV w. w łuku tęczowym, 5) fragmenty stalli gotyckich w prezbiterium,

- gotyckie płyty nagrobne,

- prospekt organowy z 1683 r.

- epitafium Mikołaja Kopernika z połowy XVIII w. 

Wieża

Z najwyższej wieży Radziejowskiego (o wysokości 40 m), rozpościera się piękny widok na Zalew Wiślany. Wejście płatne. Na górze dość obszerna platforma widokowa, na której warunki pogodowe mogą być bardzo różne. Zazwyczaj tam jednak nieźle wieje. Ale wejście na górę daje wspaniałe możliwości zobaczenia miasteczka. Schodząc w dół zwróć uwagę na Wahadło Foucolta, znajdujące się w środku wieży. To potwierdzenie ruchu obrotowego ziemi.  Brama Zachodnia, to najstarsza wieża, dawna własność Kopernika, który kupił ją sobie na schronienie (w czasie wojny), stąd nazywana jest wieżą Kopernika. Mikołaj Kopernik jest oczywiście postacią, która nadaje Fromborkowi prestiżu. To tutaj działał i zmarł.

Do dzisiaj nie wiadomo jednak gdzie spoczywają szczątki astronoma. Niektórzy uważają, iż w katedrze pod wybudowanym specjalnie dla niego epitafium. Nie jest to jednak sprawdzone, gdyż w czasie działań wojennych wielokrotnie doszło do plądrowania katedry. Nawet podczas ostatniej  II wojny światowej zniszczenia były na tyle poważne, że Frombork utracił nawet status miasta.

Rzut poziomy budynków: 1. Wieża artyleryjska, dawna dzwonnica, planetarium, zwana też Wieżą Radziejowskiego - najwyższa budowla Wzgórza  2. Baszta Prochowa 3. Wikarówka 4. Brama południowa z początku XV w. przebudowana w XIX w. 5. pozostałości barbakanu 6. Pałac biskupi (Muzeum Mikołaja Kopernika) 7. Basteja 8. Dawny kapitularz 9. Zakrystia biskupia 10. Kaplica św. Jerzego zwana też „Polską", powstała ok. 1500 r. 11. Kaplica Zbawiciela (biskupa Szembeka), barokowa z 1735 r. 12. Zakrystia kanonicka 13. Dom kustosza 14. Baszta Kustodii 15. Dawna kuria NMP Wniebowziętej 16. Dawna furta 17. Wieża Kopernika, najstarszy element fortyfikacji, sprzed 1400 r., wyższe kondygnacje  18. Brama zachodnia 19. Epitafium M. Kopernika 20. Kruchta południowa   

Wahadło Foucaulta to długa linka z zawieszoną na końcu przeciwwagą, zaburzane przez siłę wywołaną obrotem ziemi. Dla uproszczenia zakłada się, że amplituda drgań jest na tyle mała, aby dla siły zaburzającej uznać, że oscylująca masa wahadła przesuwa się poziomo. Na stalowym drucie zawieszony został obciążnik o masie kilkudziesięciu kilogramów. Dzieło Foucaulta, służyło do obserwacji zmian płaszczyzny drgań wahadła. Pierwszą próbę autor przeprowadził 8 stycznia 1851 roku w piwnicy swojego domu. Później zorganizował pokaz dla zaproszonych gości z 11-metrowym wahadłem w paryskim obserwatorium astronomicznym. Wahadło Foucaulta znajduje się też w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.

Pałac Biskupów Warmińskich

Pałac Biskupów to obecnie rekonstrukcja. Pałac został zniszczony w czasie działań wojennych w 1945 r., odbudowany w latach 1965-1970. Dawny Pałac wybudowany w stylu gotycko-barokowym zbudowany w południowo-wschodniej części Wzgórza Katedralnego 1350 roku, przebudowany w I połowie XVIII w. Obecnie znajduje się tutaj Muzeum Kopernika, gdzie odbywają się wystawy stałe, takie jak „Frombork w zabytkach kultury materialnej”, witraże fromborskie, wystawy tematyczne poświęcone życiu i dziełom Mikołaja Kopernika, a także ekspozycje astronomiczne. W planetarium, na kopule o średnicy 8 m, można oglądać wizualizacje obrazów nieba widzianego z różnych miejsc na Ziemi, układ planetarny oraz obrazy ponad 6000 gwiazd.

Ceny

Przygotujcie portfele na większe płatności, bo do każdego z obiektów trzeba płacić osobno. Jest opcja zakupu biletu łączonego, ale nie na wszystkie obiekty.

Wstęp do Katedry jest płatny: 9 PLN


Gmach Główny (Dawny Pałac Biskupi) – ul. Katedralna 8 (Wzgórze Katedralne)
codziennie
9.00 – 16.00
Ceny biletów:
normalny 13 zł


Dział Historii Medycyny (Szpital św. Ducha) – ul. Stara 6
szpital - Godziny otwarcia:
wtorek – niedziela
9.00 – 16.00
Ceny biletów:
normalny 13 zł

Bilet łączony za Dawny Pałac Biskupi oraz Szpital św. Ducha – normalny 20 zł

Planetarium (w przyziemiu Wieży Radziejowskiego) – ul. Katedralna 8
(Wzgórze Katedralne)
planetarium - Godziny otwarcia:
codziennie
seanse stałe (bez względu na liczbę osób):
9.30, 10.20, 12.00, 13.40, 15.20
Ceny biletów:
normalny 13 zł


Wieża Kopernika czynna sezonowo (od maja do września) - cena 10 PLN

Info praktyczne

Rzut poziomy budynków: 1. Wieża artyleryjska, dawna dzwonnica, planetarium, zwana też Wieżą Radziejowskiego - najwyższa budowla Wzgórza  2. Baszta Prochowa 3. Wikarówka 4. Brama południowa z początku XV w. przebudowana w XIX w. 5. pozostałości barbakanu 6. Pałac biskupi (Muzeum Mikołaja Kopernika) 7. Basteja 8. Dawny kapitularz 9. Zakrystia biskupia 10. Kaplica św. Jerzego zwana też „polską", powstała ok.1500 r. 11. Kaplica Zbawiciela (biskupa Szembeka), barokowa z 1735 r. 12. Zakrystia kanonicka 13. Dom kustosza 14. Baszta Kustodii 15. Dawna kuria NMP Wniebowziętej 16. Dawna furta 17. Wieża Kopernika, najstarszy element fortyfikacji, sprzed 1400 r., wyższe kondygnacje  18. Brama zachodnia 19. Epitafium M. Kopernika 20. Kruchta południowa   

Odległości: z Gdańska 91 km, lub Malborka 64 km, z Elbląga 33 km.

Sale ekspozycyjne w dawnym pałacu biskupów warmińskich  (budowla gotycko-barokowa). Wystawy stałe:  1. Frombork w zabytkach kultury materialnej, 2. Witraże fromborskie, 3. Mikołaj Kopernik, Astronomia w nawigacji i geodezji. Dzwonnica to znakomity punkt widokowy, (70 m n.p.m.). gotycko-barokowa (XVI-XVII w.). Tutaj zawieszono wahadło Foucaulta  obserwacji dobowego ruchu wirowego Ziemi. Tutaj też znajduje się Planetarium czynne codziennie (w przyziemiu dzwonnicy).

Mikołaj Kopernik jest oczywiście postacią, która nadaje Fromborkowi prestiżu. To tutaj działał i zmarł. Do dzisiaj nie wiadomo jednak, gdzie spoczywają szczątki astronoma. Niektórzy uważają, iż w katedrze pod wybudowanym specjalnie dla niego epitafium. Nie jest to jednak sprawdzone, gdyż w czasie działań wojennych wielokrotnie doszło do plądrowania katedry. Nawet podczas ostatniej  II wojny światowej zniszczenia były na tyle poważne, że Frombork utracił nawet status miasta.