 |
Konfiskata motocykla |
 |
prawo |
 |
Polska |
 |
2022 |
 |
Ministerstwo Sprawiedliwości |
 |
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 5.00 (2 Votes) |
Do sejmu wrócił ponownie odrzucony sprzeciw Senatu dotyczący nowelizacji Kodeksu karnego z 7 lipca 2022 r. Sejm przegłosował odrzuconą wcześniej przez Senat nowelizację, na skutek czego weszły nowe, wymyślne kary dla kierowców. W skrócie nowelizacja zakłada, że sądy będą obligatoryjnie zarządzać konfiskatę pojazdu od pijanych kierowców. Ustawa wejdzie 3 miesiące od podpisu prezydenta, czyli szacunkowo na początku 2023 r.
W skrócie nowelizacja polega na tym, że sąd uchwali przepadek pojazdu (tu wchodzą wszystkie pojazdy silnikowe, samochód, motocykl, traktor) w przypadkach, gdy kierowca kierował pojazdem, a badanie wykaże ponad 1,5 promila, ewentualnie w sytuacji, gdy kierujący wyrządzi wypadek przy zawartości alkoholu powyżej 0,5 promila alkoholu lub jazdę po spożyciu we krwi, na zasadzie recydywy.
Od strony formalnej dodane zostały dwa artykuły 44b i art. 44c mówiące o:
„Art. 44b. § 1. W wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym.
§ 2. Jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił własności lub
stanowił współwłasność sprawcy, orzeka się przepadek jego równowartości.
§ 3. Jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego z uwagi na jego zbycie,
utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie jest niemożliwe lub niecelowe, orzeka się
przepadek równowartości pojazdu.
§ 4. Przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu
mechanicznego nie orzeka się, jeżeli sprawca prowadził niestanowiący jego własności lub
współwłasności pojazd mechaniczny wykonując czynności zawodowe lub służbowe
polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takim wypadku sąd orzeka
nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Art. 44c. § 1. Za wartość pojazdu mechanicznego dla celu orzeczenia przepadku jego
równowartości przyjmuje się szacunkową, średnią wartość rynkową pojazdu
odpowiadającego pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na dzień
popełnienia przestępstwa w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie § 2.
§ 2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania szacunkowej, średniej
wartości rynkowej pojazdu mechanicznego, uwzględniając potrzebę wprowadzenia
jednolitych i zestandaryzowanych kryteriów pozwalających na oszacowanie średniej
wartości rynkowej pojazdu bez przeprowadzania indywidualnej oceny jego stanu
technicznego.”
Sprawa jest dość jasna i klarowna, po spożyciu stracisz samochód lub motocykl. W zasadzie sądy nie będą miały innej możliwości i będą zobligowane do zasądzenia konfiskaty pojazdów. Jaka będzie praktyka dnia codziennego, zobaczymy niebawem. Pytania dotyczą sytuacji konfiskaty własności pojazdu, w której pojazd nie był zarejestrowany na kierującego. W takim wypadku konieczne będzie oszacowanie średniej wartości rynkowej pojazdu, (być może na podstawie opinii rzeczoznawcy lub na podstawie cenników np. Eurotaxu?), ale bez przeprowadzania indywidualnej oceny jego stanu i na tej podstawie sąd ustali ekwiwalent pieniężny, jaki oskarżony będzie musiał wpłacić w formie grzywny.
Z technicznego punktu widzenia, jeśli do zdarzenia dojdzie w ramach czynności zawodowych lub służbowych, a np. kierowcą pojazdu firmowego będzie osoba zatrudniona w danej firmie, wtedy zastosowanie będzie miał § 4. W takiej sytuacji nie będzie przepadku pojazdu mechanicznego, nie będzie też wyznaczana równowartość pojazdu, a sprawca będzie musiał zapłacić nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
W nowelizacji przewidziano również zwiększenie maksymalnej kary, którą można wymierzyć za spowodowanie ciężkiego wypadku; za spowodowanie ciężkich obrażeń lub śmierci nietrzeźwemu sprawcy wypadku będzie można wymierzyć do 16 lat obecnie jest do 12 lat.
Jakie są zapowiadane zmiany nowelizacji i kto może liczyć na konfiskatę?
- kierowca przyłapany na prowadzeniu pojazdu mając w organizmie co najmniej 1,5 promila alkoholu
- kierowca, który spowodował wypadek drogowy mając w organizmie co najmniej 0,5 promila alkoholu
Nowelizacja zakłada również, że za jazdę po spożyciu w przypadku spowodowania wypadku będzie zaostrzona minimalna kara. Ma ona wynosić trzy lata więzienia za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i co najmniej pięć lat więzienia za spowodowanie śmierci. Obecnie za takie przestępstwo grozi kara do dwóch lat więzienia i sądy mogą praktycznie przyznawać karę w zawieszeniu. Podwyższenie kar do pięciu lat będzie oznaczać, że sprawcy wypadków będą skazywani na kary bezwzględnego orzeczenia więzienia. Bezwzględne więzienie czekać będzie również za recydywę. Skazany już wcześniej za jazdę w stanie nietrzeźwości, gdy dopuści się tego po raz kolejny, będzie podlegał karze bezwzględnego więzienia.
Czy pomysł z konfiskatą motocykli pijanym kierowcom to powrót do średniowiecznych zbójców? Co wymyślili nam miłościwie panujący? Nowe pomysły przewidują, że nietrzeźwy kierowca, który zanotuje na koncie powyżej 1,5 promila alkoholu we krwi, straci motocykl (pojazd). Nie ma tu znaczenia, czy do kolizji doszło z jego winy, czy winy innych sprawców, zawsze nastąpi konfiskata pojazdu.
Od strony praktycznej ma to wyglądać tak, że po stwierdzeniu poziomu alkoholu we krwi (powyżej 1.5 promila) pojazd zostanie przetransportowany na strzeżony parking, a następnie zaaresztowany na okres do siedmiu dni. W tym czasie prokurator będzie musiał jeszcze podpisać formalnie zabezpieczenie tego pojazdu, a następnie sąd orzeknie przepadek pojazdu. Na obecnym etapie nie ma informacji, czy sprawca będzie miał możliwości złożenie zażalenia. Wygląda na to, że cały ten proces będzie wykonywany obligatoryjnie decyzją sądu i prokuratora. Co prawda zachowano tutaj jednak małą furtkę dla sądu i możliwość zmiany środka zabezpieczeni, ale tylko w sytuacji, gdy będzie zachodził „wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami”. Jakie to okoliczności na tym etapie będą uzasadniały przyjęcie takiego artykułu? Nie wiadomo. Wiadomo jednak, że w nowym art. 178 a § 5 k.k. będzie taka możliwość uniknięcia zastosowania przepadku pojazdu wobec nietrzeźwego kierowcy, co da nieco możliwość jakiejś interpretacji dla sądu. Niebawem zapewne jakaś kancelaria prawna bliżej zajmie się rozłożeniem na czynniki formalne zapowiadanych zmian.
Wiadomo jednak, że granica w przypadku recydywy będzie już mocno przesunięta i konfiskata pojazdu u osób, które miały już zdarzenia z prowadzeniem po spożyciu alkoholu będzie jeszcze bardziej restrykcyjna i będzie dotyczyć nie 1.5, ale 0,5 promila.
Od strony formalnej dochodzi dodatkowe utrudnienia. Co z pojazdami, które w czasie przestępstwa nie stanowiły własności sprawcy lub stanowiły własność innych podmiotów np. wypożyczalni, firm leasingowych itd. Takie samo pytanie będzie musiał zadać sąd jeśli dojdzie do zniszczenia lub uszkodzenia pojazdu. Wtedy sąd nakaże nie przepadek pojazdu, ale jego równowartości i sprawca będzie zmuszony zapłacić ekwiwalent wartości jako karę.
Najciekawsze w tym całym projekcie jest założenie, że oszacowanie wartości pojazdu, gdy np. motocykl, samochód nie będzie własnością sprawcy tylko kredytodawcy, nie będzie opierać się na wycenach biegłych, ale na wartości statystycznej. Sąd nie będzie za każdym razem powoływał biegłego do sprawy, tylko sprawdzi stawki w katalogu np. Eurotax i na tej podstawie dokona wyceny szacunkowej.
Nowelizacja weszła mimo negatywnych opini prawników o karze konfiskaty. Konfiskata jest w założeniu sprzeczna z Konstytucją. Chodzi o traktowanie każdego obywatela w sposób indywidualny, przez niezależny sąd i wymierzenia mu kary odpowiedniej do sytuacji i oceny sprawstwa. Tylko sąd ma możliwości analitycznej oceny związanej z wysokością kary. A tu kara zawsze ma być taka sama. Musi być zachowana możliwość ustanowienia widełek, w ramach których sąd wymierzy konkretną karę. Dodatkowo przepisy o konfiskacie będą naruszały zasadę proporcjonalności i równości wobec prawa.
